Fosa (łac. fossa – rów, kanał ) – zapora w postaci rowu otaczającego całość lub część umocnienia. Rowy (fosy) mogły być wypełnione wodą (mokre), bądź nie (suche). Aby dostać się legalnie do takiej twierdzy, należało opuścić zwodzony most. Fosa, to duże utrudnienie dla najeźdźców, bo trzyma ich z dala od murów.
Rowy mokre stosowano często w fortyfikacji średniowiecznej, gdzie osłaniały mury obronne zamków itp.
W umocnieniach nowożytnych stosowano przeważnie rowy suche; istniały jednak wyjątki od tej reguły powodowane różnymi myślami fortyfikacyjnymi i warunkami hydrologicznymi terenu. Rowy mogły być obmurowane (lub betonowane); tak umocnioną ścianę nazywamy przeciwskarpą, jeżeli położona jest po zewnętrznej stronie rowu, bądź skarpą, jeżeli znajduje się po stronie wewnętrznej. Do obrony fosy wznoszono specjalne dzieła - kojce, kaponiery i galerie strzeleckie (galerie przeciwstokowe). Fosy o profilu trójkątnym były bronione z pozycji strzeleckich na wale.
