Stanisław August Poniatowski, przed koronacją Stanisław Antoni Poniatowski herbu Ciołek (ur. 17 stycznia 1732 w Wołczynie, zm. 12 lutego 1798 w Petersburgu) – król Polski w latach 1764–1795 jako Stanisław II August, ostatni władca Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jego panowanie pozostaje przedmiotem licznych sporów. Doceniany jako inicjator, stanowczy zwolennik i współautor reform ustrojowych przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni oraz jako mecenas nauki i sztuki, Stanisław August jest równocześnie krytykowany za to, że nie zdołał zapobiec rozbiorom i w konsekwencji upadkowi Rzeczypospolitej, oraz że został wybrany na tron polski wskutek wojskowej interwencji Imperium Rosyjskiego i osobistemu poparciu carycy Katarzyny II.
Od 1755 był stolnikiem wielkim litewskim, a następnie w latach 1756–1764 starostą przemyskim. W latach 1755–1758, przebywając na dworze w Petersburgu, nawiązał romans z księżną Katarzyną Aleksiejewną (przyszłą cesarzową Rosji Katarzyną Wielką, panującą w latach 1762–1796). Związany z Familią, stał się jej kandydatem na króla Polski po śmierci Augusta III. Z poparciem Rosji został wybrany na króla na sejmie elekcyjnym w 1764 roku. Po wstąpieniu na tron rozpoczął realizację programu familii Czartoryskich, to jest wzmocnienia władzy królewskiej i reformy ustroju państwa. Wbrew oczekiwaniom carycy, usiłował zmodernizować i wzmocnić znajdującą się w trudnej sytuacji politycznej Rzeczpospolitą. Jego wysiłki spotkały się z opozycją zewnętrzną ze strony Prus, Imperium Habsburgów i Imperium Rosyjskiego, w których interesie leżało utrzymanie słabej pozycji Rzeczypospolitej; a także z opozycją wewnętrzną, głównie w kręgach konserwatywnych, których przedstawiciele widzieli w reformach zagrożenie dla swoich przywilejów.
