Martwa natura – gatunek malarski obejmujący kompozycje, zwykle malarskie lub rysunkowe, składające się ze stosunkowo niewielkich, nieruchomych, najczęściej nieożywionych przedmiotów, dobranych ze względów kompozycyjno-estetycznych lub symbolicznych.
Pospolitymi elementami martwych natur są owoce, kwiaty, książki, naczynia, broń, przyrządy myśliwskie, przybory kuchenne, przybory do palenia tytoniu, świece, karty i inne gry, instrumenty muzyczne itp. Częstym i niejednokrotnie głównym motywem są też najróżniejsze produkty spożywcze, jak owoce, ryby, pieczywo, jaja itp., czasem układane w kompozycję mającą sugerować gotowy posiłek, np. śniadanie. W martwych naturach pojawiają się też niewielkie żywe zwierzęta jak owady czy skorupiaki. Jeżeli w martwej naturze pojawia się większe zwierzę, lub – sporadycznie – nawet postać ludzka, to nigdy jako główny temat. Częstym i ważnym ze względów symbolicznych motywem bywa ludzka czaszka – związana z częstym w dziełach tego gatunku zawartą myślą o przemijaniu i marności życia i dóbr doczesnych (zob. Vanitas). W obrębie martwej natury mogą pojawiać się też dzieła sztuk przedstawiających, jak rzeźby i obrazy, na których z kolei ukazane są postacie ludzkie.
