Koran
Koran (arab. القُرْآن, Al-Qur’ān) – święta księga islamu. Według tradycji muzułmańskiej powstawał w latach 610–632, objawiany fragmentami prorokowi islamu, Mahometowi (zm. 632) przez Archanioła Dżibrila (identyfikowanego w islamie z biblijnym archaniołem Gabrielem). Słowo „Koran” pochodzi od arabskiego słowa al-kur’ān, które oznacza „recytację”, ponieważ pierwotnie Koran przekazywano ustnie. Według islamu i samego Koranu jego twórcą jest Allah.
Koran składa się ze 114 sur (rozdziałów), które z kolei dzielą się na aje (wersety). Rozróżnia się 90 sur mekkańskich i 24 sury medyńskie, ze względu na miejsce ich objawienia. Sury są w Koranie ułożone przeważnie według długości, od najdłuższej do najkrótszej.
Za „kanoniczną” uznano za panowania kalifa Usmana (644–656) redakcję Koranu autorstwa Zajda ibn Sabita, osobistego sekretarza Mahometa. Koran został spisany w klasycznym języku arabskim, przez niektórych utożsamianym z dialektem Kurajszytów, w formie prozy rytmicznej i rytmizowanej (arab. sadż). Zdaniem muzułmanów literacka forma Koranu ma być niemożliwa do naśladowania, co wiąże się z dogmatem religijnym o „cudowności Koranu” (idżaz al-kuran).
Recytacja Koranu jest w świecie islamu uznawana zarówno za praktykę religijną, jak i za jedną ze sztuk pięknych. Istnieje wiele odmian recytacji Koranu, uważanych za „kanoniczne” i różniących się głównie w zakresie fonetyki.
Ponieważ tekst Koranu jest pełen zwrotów archaicznych, niejasnych dla przeciętnego odbiorcy czy poetyckich, powstała nauka o egzegezie tekstu koranicznego (arab. tafsir). Poszczególne interpretacje Koranu zależą, m.in. od przynależności ich autorów do poszczególnych odłamów islamu, oraz ugrupowań politycznych. Za jeden z najbardziej autorytatywnych uchodzi sunnicki komentarz At-Tabariego z X w. Koran wpływał na rozwój kultury wielu narodów azjatyckich i afrykańskich.
W wielu państwach o tradycji muzułmańskiej Koran uważany jest za jedno ze źródeł prawa, przede wszystkim w zakresie prawa cywilnego. Koran inspiruje od wieków muzułmańskich myślicieli i autorów. Wśród proroków wymienia postacie z Biblii Starego i Nowego Testamentu, wśród nich Jezusa, oraz przytacza wydarzenia opisane w Biblii. Formułuje przepisy nie tylko dotyczące praktyk religijnych, ale i stricte natury prawnej, oraz nawet powszednich przejawów życia, jak higiena, savoir-vivre.
Według tradycji islamu po raz pierwszy Koran został przetłumaczony na język obcy, mianowicie perski, przez Salmana al-Farsiego. Pierwszego przekładu Koranu na język europejski, mianowicie na łacinę, dokonał Robert z Ketton w 1134. Najbardziej znanymi autorami polskich przekładów Koranu są Jan Murza Tarak Buczacki, Tatar polski (wyd. 1858), oraz Józef Bielawski (wyd. 1986).
