Η μίτρα είναι τύπος ενδύματος της κεφαλής ο οποίος χρησιμοποιείται παραδοσιακά από τους θρησκευτικούς ηγέτες, όπως ο Πάπας ή οι επίσκοποι. Δεν θεωρείται άμφιο, αλλά έμβλημα του επισκοπικού βαθμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Στις σλαβικές Ορθόδοξες Εκκλησίες (Ρωσική κλπ), μίτρα φορούν και οφφικιούχοι αρχιμανδρίτες κατά την ιερουργία, (η οποία όμως δεν φέρει σταυρό στην κορυφή) που ονομάζονται Μιτροφόροι Αρχιμανδρίτες.
Συμβολισμός
Το σχέδιό της (του κλειστού στέμματος με σταυρό) βασίζεται στο στέμμα των Αυτοκρατόρων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και η χρήση της ξεκίνησε μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, ως σύμβολο της συνέχειας της πολιτικής οργάνωσης από την εκκλησιαστική. Καθιερώθηκε ουσιαστικά μετά τον 16ο αιώνα.
Ο αρχικός της συμβολισμός ήταν το ακάνθινο στεφάνι, το οποίο φόρεσε ο Χριστός πριν τη Σταύρωση. Συμβολίζει όμως και το βασιλικό αξίωμα του Κυρίου, με την έννοια ότι ο αρχιερέας που τη φοράει είναι η ζώσα εικόνα του Χριστού μέσα στην Εκκλησία.
Ενδυόμενος ο Αρχιερέας τη Μίτρα, εκφωνείται Έθηκας επί την κεφαλήν αυτού στέφανον εκ λίθων τιμίων, ζωήν ητησαντό σε και έδωκας αυτού μακρότητα ημερών εις αιώνας αιώνων, πάντοτε νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων.
