Η βιοποικιλότητα, η φύση και το τοπίο προστατεύονται και διατηρούνται, ώστε να διασφαλίζονται οι φυσικές διεργασίες, η αποδοτικότητα των φυσικών πόρων, η ισορροπία και η εξέλιξη των οικοσυστημάτων, καθώς και η ποικιλομορφία, η ιδιαιτερότητα ή η μοναδικότητα των συνιστωσών τους. Αντικείμενα προστασίας και διατήρησης αποτελούν, επίσης, τα σημαντικά είδη της αυτοφυούς χλωρίδας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα άγρια είδη και είδη συγγενή των καλλιεργούμενων ειδών, της άγριας πανίδας, των αυτοχθόνων φυλών αγροτικών ζώων και άλλων ομάδων έμβιων όντων.O Βοτανικός Kήπος είναι, σύμφωνα με την Διεθνή Ένωση Βοτανικών Κήπων, ένα ζωντανό μουσείο, το οποίο εκθέτει, ex situ, επιστημονικά τεκμηριωμένες συλλογές φυτών με σκοπό την επιστημονική έρευνα της χλωριδικής βιοποικιλότητας, την διατήρησή της, αλλά και την περιβαλλοντική πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση και αναψυχή των πολιτών.
Εκτός τόπου (ex situ) διατήρηση: Είναι η διαδικασία της διατήρησης πολλαπλασιαστικού υλικού ή βιώσιμων πληθυσμών, αυτοχθόνων φυτικών ή ζωικών ειδών εκτός του φυσικού τους περιβάλλοντος, σε ειδικά διαμορφωμένα ανθρωπογενή περιβάλλοντα όπως οι βοτανικοί κήποι και οι τράπεζες γενετικού υλικού. Το υλικό αυτό μπορεί να παρέχει τη δυνατότητα επαναφοράς ατόμων στο φυσικό περιβάλλον για ενίσχυση των φυσικών πληθυσμών, όποτε και αν κριθεί απαραίτητο.
Ιστορία
Οι πρώτοι συστηματικοί βοτανικοί κήποι έκαναν την εμφάνισή τους από το 1500 περίπου π.Χ. στη Βαβυλώνα, όπου είναι γνωστοί σε όλους σχεδόν οι κρεμαστοί κήποι. Από το 1600 μ.Χ. άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους και στα πανεπιστήμια, ενώ στην Ιατρική Σχολή της Πράγας ο πρώτος βοτανικός κήπος είχε δημιουργηθεί από τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Ως πρώτος χρονικά μπορεί να θεωρηθεί ο βοτανικός κήπος που ιδρύθηκε στο Σαλέρνο της Ιταλίας από το Ματθαίο το Σιλβατικό που τον ίδρυσε ήδη στα 1309 μ.Χ.
Ως πρόγονοι των σημερινών βοτανικών κήπων στην Ευρώπη θα πρέπει να θεωρηθούν οι μοναστηριακοί κήποι. Στην Ελλάδα, ο πρώτος βοτανικός κήπος ιδρύθηκε το 1835 στην Αθήνα στην Ιερά Οδό, ο αποκαλούμενος Βοτανικός Κήπος Αθηνών, ο οποίος συστάθηκε με το διάταγμα "περί συστάσεως νεοφυτειών" του 1835 και καταλάμβανε αρχικά όλο το "κτήμα Χασεκή" έκτασης 120 στρεμμάτων.. Από αυτά το 1915 αποσπάστηκαν τα 95 για την Ανώτατη Γεωπονική Σχολή και αργότερα τα υπόλοιπα 25 για το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Σήμερα μια από τις βασικές αποστολές των Βοτανικών Κήπων είναι και ο εγκλιματισμός των φυτών σε νέο περιβάλλον.
Συλλογές ζωντανών φυτών
Οι συλλογές ζωντανών φυτών είναι η δύναμη κρούσης ενός Βοτανικού Κήπου.
