Een academie is, in de ruimste zin, een instelling voor onderwijs, doorgaans een universiteit, soms een hogeschool, 'ter beoefening van wetenschappen, letteren of kunst', of een andere instelling die betrokken is bij de uitoefening van of het toezicht op wetenschappen en kunsten. Iemand die een academische opleiding heeft afgerond, mag een academische titel gebruiken.
De term academie is terug te voeren op de school van Plato die ongeveer 385 v.Chr. opgericht werd in Akademeia, een voorstad van Athene.
Voor de invoering van de bachelor-masterstructuur was 'Academie' in Nederland een beschermde titel, voorbehouden aan instellingen waar onderwijs op universitair niveau werd gegeven. Zo was de rang van officier bij de krijgsmacht (Nederlandse Defensie Academie) en brandweer (Brandweeracademie) gelijkgesteld aan een universitaire titel.
Een ander gevolg van deze 'degradatie' was bijvoorbeeld dat de term academisch ziekenhuis werd vervangen door Universitair Medisch Centrum.
In Nederland en Vlaanderen werden en worden, naast de universiteiten, ook bepaalde vormen van ander hoger onderwijs aangeduid als academie, zoals de kunstacademie en de academie voor bouwkunst. Koninklijke Academie voor Schone Kunsten is een beschermde titulatuur voor kunstopleidingen in het Vlaams Hoger Onderwijs. De Koninklijke Academies voor Schone Kunsten in Antwerpen en Gent bieden academisch gerichte bachelor- en masteropleidingen aan.
