Ένας πατέρας είναι ο άνδρας γονέας ενός παιδιού. Εκτός από τους πατρικούς δεσμούς ενός πατέρα με τα παιδιά του, ο πατέρας μπορεί να έχει μια γονική, νομική και κοινωνική σχέση με το παιδί που φέρει μαζί του ορισμένα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Ένας υιοθετημένος πατέρας είναι ο άνδρας που έχει γίνει γονέας του παιδιού μέσω της νομικής διαδικασίας υιοθεσίας. Ένας φυσικός πατέρας (και όχι "βιολογικός" όπως συχνά αναφέρεται με κατά λέξη μετάφραση από άλλες γλώσσες που χρησιμοποιούν τον ελληνικό όρο "biological") είναι ο άνδρας γενετικός που συμβάλλει στη δημιουργία του βρέφους, μέσω της σεξουαλικής επαφής ή της δωρεάς σπέρματος. Ένας φυσικός πατέρας μπορεί να έχει νομικές υποχρεώσεις έναντι ενός παιδιού που δεν μεγάλωσε, όπως η υποχρέωση οικονομικής στήριξης. Ένας υποτιθέμενος πατέρας είναι ένας άνθρωπος του οποίου η βιολογική σχέση με ένα παιδί είναι υποτιθέμενη αλλά δεν έχει αποδειχθεί. Ο πατριός είναι άνδρας που είναι σύζυγος της μητέρας ενός παιδιού και μπορεί να αποτελέσει οικογενειακή μονάδα, αλλά γενικά δεν έχει τα νόμιμα δικαιώματα και ευθύνες ενός γονέα σε σχέση με το παιδί.
Το επίθετο "πατρικός" αναφέρεται σε έναν πατέρα και συγκριτικά ο "μητρικός" αναφέρεται μια μητέρα. Οι φυσικοί πατέρες καθορίζουν το φύλο του παιδιού τους μέσω σπερματοζωαρίων που περιέχουν είτε το χρωμόσωμα Χ (θηλυκό) είτε το χρωμόσωμα Υ (αρσενικό). Οι σχετικοί όροι για την ενθουσιασμό είναι μπαμπάς, παπά, παπασίτα και ποπ. Ένα αρσενικό μοντέλο ρόλου το οποίο μπορούν να αναζητούν τα παιδιά αναφέρεται μερικές φορές ως πατέρας-φιγούρα.
