Uniwersytet (łac. universitas magistrorum et scholarium, 'ogół nauczycieli i uczniów') – najstarszy rodzaj uczelni o charakterze nietechnicznym, której celem jest przygotowanie kadr pracowników naukowych oraz kształcenie wykwalifikowanych pracowników.
W Polsce wyraz „uniwersytet” może być używany w nazwie uczelni, której jednostki organizacyjne posiadają uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora co najmniej w dziesięciu dyscyplinach, w tym co najmniej po dwa uprawnienia w każdej z następujących grup dziedzin nauki:
humanistycznych, prawnych, ekonomicznych lub teologicznych
matematycznych, fizycznych, nauk o Ziemi lub technicznych
biologicznych, medycznych, chemicznych, farmaceutycznych, rolniczych lub weterynaryjnych.
Cechą charakterystyczną uniwersytetów jest autonomia, która sprowadza się do stanowienia rozległych uprawnień statutowych o charakterze samorządowym. Cechą uniwersytetów jest również wolność akademicka, czyli wolność nauki i nauczania.
