Jest prawie zawsze mechaniczny i uruchamia tylne hamulce pojazdu za pomocą cięgieł, które są uruchamiane po pociągnięciu określonej dźwigni, która może przybierać różne kształty i jest umieszczona w kabinie pasażerskiej. Rzadziej może działać na przednie koła, jak w pierwszym Autobianchi A112 oraz w Citroënie GS i 2CV, ale jest to system praktycznie nieużywany. Alternatywnie operacja może odbywać się za pomocą pedału, zwykle umieszczonego po lewej stronie i oddalonego od innych pedałów oraz z ręcznym zwolnieniem za pomocą pokrętła umieszczonego na wysokości deski rozdzielczej, systemu stosowanego na przykład w wielu samochodach Mercedes-Benz.
Zgodnie z przepisami dotyczącymi wykonania i wdrożenia nowego kodeksu drogowego włożenie hamulca ręcznego podczas parkowania jest zawsze obowiązkowe, nawet na płaskich trasach. Na pochyłych ścieżkach obowiązkowe jest również włączenie przeciwnego biegu w kierunku zjazdu (z automatyczną skrzynią biegów włóż urządzenie zatrzymujące, przesuwając dźwignię do pozycji P) i całkowicie kieruj kołami w kierunku przeciwnym do środka drogi.
Oprócz użycia podczas dłuższych postojów hamulec postojowy pomaga również w normalnym krążeniu, zatrzymując się na nierównej drodze. Jego użycie może ułatwić manewr ruszania pod górę, bez konieczności szybkiego załączania sprzęgła po zwolnieniu pedału hamulca, i jest zalecane dla tych, którzy mają tendencję do błędnego używania sprzęgła, aby utrzymać pojazd w pozycji zablokowanej.
Ta funkcja wspomagania ruszania pod górę w niedawno zbudowanych samochodach była często zastępowana przez urządzenie niemechaniczne, zwane uchwytem na wzgórze.
Ponieważ niekompletne zwolnienie hamulca postojowego na starcie i jego przypadkowe uruchomienie podczas normalnego ruchu może być bardzo niebezpieczne, w oprzyrządowaniu każdego pojazdu znajduje się charakterystyczna czerwona lampka sygnalizacyjna przypominająca o odłączeniu od kierowcy, często połączona do alarmu dźwiękowego.
