Het zwaard is een gevechtswapen. Qua vorm is het vergelijkbaar met een mes, maar het heeft een (aanzienlijk) groter blad (kling) en aanwezig contragewicht (pommel), dat meestal niet aanwezig is bij messen.
De enorme diversiteit in wapens door de tijd maakt het moeilijk om deze categorie wapens strikt af te bakenen. In basis kan gesteld worden dat een zwaard een langwerpig wapen is, bedoeld om mee te snijden en/of te steken met een (al dan niet deels) scherp metalen blad en een handvat. Een wacht (ook wel pareerstang, stootplaat) is optioneel.
een langwerpig blad (kling) als voornaamste onderdeel heeft
onder het blad geen verlengstuk heeft met als doel het bereik te vergroten, zoals een hellebaard
het op zijn minst geschikt is om te houwen en te snijden (hoewel algemeen wordt verondersteld dat men er ook mee kan steken en pareren)Volgens bovenstaande definitie worden de volgende wapens niet als zwaard beschouwd:
werktuigen; bijvoorbeeld hakmessen
lichte wapens waar de massa geen rol speelt; bv. mes, dolk, degen, sabel
lange, op een stok gemonteerde wapens, zoals de hellebaard
werpmessenHet zwaard werd gebruikt in lijf-aan-lijfgevechten of te paard en is uitermate geschikt voor duels. Korte zwaarden werden vaak als reservewapen gedragen door schutters of piekeniers. Het lage gewicht en de korte lengte voorkomen hinder en verwonding van strijdmakkers. Lange(re) zwaarden werden vooral gebruikt door de ruiterij, door offensieve troepen (in losse formatie) en tijdens duels.
