Een luchtvaartmaatschappij is eenbedrijf dat vervoer door de lucht aanbiedt. In de regel verstaat men hieronder passagiers- en/of goederenvervoer per vliegtuig.
Nationaal symbool
Luchtvaartmaatschappijen fungeren vaak als nationaal symbool, wat onderstreept wordt door kleurvoering en naam, en kunnen daarom doorgaans op sympathie van het publiek en - in geval van (financiële) problemen - op steun van de overheid rekenen. Zo waren de Amerikaanse en Nederlandse regering nodig voor het sluiten van een zogenaamde open skies-overeenkomst om te voorkomen dat de verregaande samenwerking tussen KLM en Northwest gedwarsboomd zou worden door beperkingen die beide landen aan buitenlandse firma's oplegden.
In de Europese Unie worden de luchtvaartmaatschappijen echter sinds enkele jaren steeds meer geacht op eigen benen te staan, wat onder andere tot gevolg heeft gehad dat bijvoorbeeld Sabena (België) en Swissair (Zwitserland) failliet gingen, maar ook dat Air France en KLM konden fuseren tot Air France-KLM.
Bedrijfsstrategieën
De grote luchtvaartmaatschappijen bieden vaak zowel intercontinentale als regionale vluchten aan. Kleinere maatschappijen beperken zich tot hun thuiscontinent.
Vooral voor lange-afstandsvluchten zijn twee gangbare strategieën in zwang: het hub-and-spokes-systeem wordt gekenmerkt door grootschalig vervoer tussen grote luchthavens, terwijl kleinere vliegtuigen passagiers van of naar regionale luchthavens brengen. Het alternatief is het verzorgen van directe verbindingen tussen luchthavens (point-to-point) ongeacht hun grootte. Dat heeft als voordeel dat de passagiers minder vaak of zelfs helemaal niet hoeven over te stappen. De keuze voor een van deze strategieën bepaalt goeddeels het aankoopbeleid van vliegtuigen, die in vervoerscapaciteit en vliegafstand van elkaar verschillen.
