In de Indiase filosofie en mythologie worden vijf oerelementen erkend als Tattva (dat wat gegeven is):
Vayu/Pavana (Lucht of wind)
Apa/Jala (Water)
Akasha (Ether/ruimte)
Agni/Tejas (Vuur)
Prithvi/Bhumi (Aarde)Volgens de Samkhya karika (III, XXV), het tekstboek van de Sankhya filosofie, komen de tanmatra's (rudimentaire of subtiele elementen, of de archetypen van de elementen) voort uit bhutadi (duisternis, het primitieve element). Zo kwamen ook volgens de 'klassieke filosofen' de elementen voort uit Chaos en Nacht. Bhutadi is ahamkára (eigenwaan, 'ik-besef'), beïnvloed door de guna (hoedanigheid, kwaliteit) tamas (duisternis, traagheid). Ahamkára komt van buddhi (intellect) en buddhi van prakriti (natuur, oer-materie).
Prakriti is eeuwig en alomtegenwoordig, net als purusha (ziel, geest), waarmee prakriti verenigd is. Hun vereniging veroorzaakt het ontstaan en de ontwikkeling van een universum (manvantara). Als de grove elementen zich terugtrekken in de subtiele elementen en de subtiele elementen in ahamkara etc., dan volgt daaruit de oplossing van een universum (pralaya).
Volgens de Sankhya zijn er 25 tattva's, waaronder de vijf bovengenoemde grove elementen. Zij komen voort uit de tanmatra's:
van sparsa (aanraking) komt lucht
van rasa (smaak) komt water
van sabda (geluid) komt ether
van rúpa (vorm of kleur) komt licht (vuur)
van gandha (geur) komt aarde
De Boeddha stelde dat de fysieke wereld bestaat uit de volgende vier basis-elementen (Mahābhūta):
Aarde (staat voor hardheid/zachtheid, ruwheid/gladheid, zwaarte/lichtheid)
Water (staat voor cohesie/adhesie en aantrekking)
Vuur (staat voor warmte en kou)
Wind (staat voor duwen/repulsie, steunen/bewegen)Hiervan afgeleid zijn de 4 secundaire elementen
zichtbare vorm (rūpa), geur (gandha), smaak en voedingswaarde (oja).Elke kleinste fysieke eenheid (kalapa) heeft ten minste de bovenstaande acht kenmerken of aspecten.
