De duivel is in verschillende religies een bovennatuurlijk wezen dat het kwaad personifieert. Hij wordt vaak afgebeeld als een zwarte engel met bokkenpoten, hoorntjes, vleermuisvleugels en een drietand. In sommige religies wordt aangenomen dat de duivel Satan heet.
Het woord stamt van het Griekse Διάβολος, Diábolos, letterlijk "doorelkaargooier" in de betekenis van "iemand die zaken verwart", "iemand die de feiten verdraait", "lasteraar", samengesteld uit διά, dia, "uit elkaar" en βάλλειν, bállein, "gooien", samengevoegd tot διαβάλλειν, diabállein, "uit elkaar halen", "door elkaar gooien" en als afgeleide "lasteren"; Latijn: Diabolus.
Hebreeuwse Bijbel
In de Hebreeuwse Bijbel komt de duivel niet voor. JHWH was de schepper van zowel goed als kwaad, zoals geformuleerd in Jesaja 45:6,7: "Ik ben de HEER, er is geen ander die het licht vormt en het donker schept."
Als de aanduiding שָׂטָן śāṭān, Satan in de Hebreeuwse Bijbel op mensen betrekking heeft, betekent het tegenstander, valse raadgever of in enkele gevallen potentiële deserteur. Als gepersonifieerd hemels wezen komt de aanduiding Satan in de Hebreeuwse Bijbel op vier plaatsen voor. In geen enkel geval wordt hij als personificatie van het kwaad afgebeeld, integendeel, in de meest uitgebreide beschrijving in Job is het een engel die als aanklager in het goddelijk gerechtshof fungeert en werkt in opdracht van God. In de Septuagint wordt Satan bijna altijd vertaald met (deels voorafgegaan door een lidwoord) διάβολος diabolos, maar ook met διαβολή diabolē en met het werkwoord ε̉νδιαβάλλειν endiaballein, termen die later werden toegepast op het concept van de duivel.
