De cavalier-kingcharlesspaniël is een kleine gezelschapshond, die heel erg gesteld is op gezelschap (zowel andere honden als mensen). Het ras heeft een redelijk lange zachte vacht en lange oren. Het ras stamt uit de twintigste eeuw maar heeft zijn wortels in een ouder ras, de kingcharlesspaniël, die vooral door de snuit verschilt. Er worden officieel vier kleuren erkend: black & tan, ruby, blenheim en tricolour.
De huidige cavalier is een directe afstammeling van de kleine kingcharlesspaniël, die staat afgebeeld op vele schilderijen uit de 16e, 17e en 18e eeuw. De (normale) spaniëls, die voor de jacht gebruikt werden, hadden een aantal uiterlijke eigenschappen gemeen: lange beharing met bevedering aan de voor- en achterpoten, sterk behaarde, vlak afhangende oren, een vriendelijk karakter en een onvermoeibaar kwispelend staartje. De benaming van de rood-witte variëteit van de cavalier verraadt nog de link met de adel. Honden van deze kleurslag werden jarenlang gefokt door de opeenvolgende hertogen van Marlborough op Blenheim Palace.
