Παρότι ο όρος αφορά γενικά επαγγελματίες ταξιδιώτες του διαστήματος, όλο και συχνότερα χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιονδήποτε ταξιδεύει στο διάστημα, όπως επιστήμονες, δημοσιογράφους, πολιτικούς και τουρίστες. Επιπλέον, σύγχυση δημιουργείται καθώς οι πρώην Σοβιετικοί και σήμερα Ρώσοι αστροναύτες αποκαλούνται συνήθως «κοσμοναύτες», και πιο πρόσφατα, από κάποια διεθνή ΜΜΕ οι Κινέζοι του κινεζικού διαστημικού προγράμματος «ταϊκοναύτες».
Μέχρι το 2002 οι αστροναύτες στηρίζονταν οικονομικά και εκπαιδεύονταν αποκλειστικά από κυβερνήσεις και κρατικές διαστημικές υπηρεσίες, είτε στρατιωτικές, είτε πολιτικές. Με την υποτροχιακή πτήση του ιδιωτικού SpaceShipOne το 2004, μία νέα κατηγορία αστροναύτη αναφέρεται: ο «εμπορικός αστροναύτης» (commercial astronaut).
Τα κριτήρια για το τι συνιστά επανδρωμένη διαστημική πτήση ποικίλλουν. Η Διεθνής Αεροναυτική Ομοσπονδία (Fédération Aéronautique Internationale, FAI) στον κώδικα αστροναυτικής της αναγνωρίζει μόνο πτήσεις που ανεβαίνουν πάνω από τα 100 χιλιόμετρα (km) πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ στις ΗΠΑ σε όσους ανθρώπους ταξιδέψουν σε υψόμετρο μεγαλύτερο από 50 μίλια (80,5 χιλιόμετρα) απονέμεται το «σήμα του αστροναύτη» (Astronaut Badge).
Μέχρι τις 20 Ιουνίου 2011 συνολικά 523 άνθρωποι από 38 διαφορετικές χώρες έχουν φθάσει σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 100 km, από τους οποίους οι 520 τέθηκαν σε χαμηλή περιγήινη τροχιά ή πήγαν ακόμα μακρύτερα...
Πιο συγκεκριμένα, 24 έχουν ταξιδέψει είτε σε σεληνιακή τροχιά, είτε στην επιφάνεια της Σελήνης. Τρεις μόνο από αυτούς το έκαναν δύο φορές: οι Τζιμ Λόβελ, Τζων Γουάτς Γιανγκ και Γιουτζήν Σέρναν.
