Το χαρτονόμισμα (αγγλ. banknote) είναι ένα είδος αξιόγραφου, γραμμάτιου, ή υποσχετικής στην οποία ο εκδότης αναγράφει το ποσόν και το είδος του νομίσματος το οποίο θα καταβάλει στον κομιστή. Εκδίδεται συνήθως από πιστωτικά ιδρύματα όπως είναι οι τράπεζες και γι` αυτό είναι ευρέως γνωστό και ως τραπεζογραμμάτιο. Σπανιότερα, και ανάλογα με την νομοθεσία της κάθε χώρας ή τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν, μπορεί να εκδοθεί και από άλλους όπως από το ίδιο το κράτος, τον στρατό, επιχειρήσεις ή και ιδιώτες. Χρησιμοποιείται στις συναλλαγές ως χρήμα αξίας ίσης με την ονομαστική του αξία. Σήμερα, στις περισσότερες χώρες τα τραπεζογραμμάτια εκδίδονται από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών.
Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση χαρτονομισμάτων έγινε στην Κίνα τον 7ο αιώνα μ.Χ ωστόσο στην Ευρώπη η χρήση τους άρχισε να διαδίδεται τον 17ο αιώνα, 10 αιώνες αργότερα.
Οι πρώτες εκδόσεις
Για αιώνες τα νομίσματα, παρ όλες τις διάφορες μορφές που είχαν λάβει κατά καιρούς, είχαν πολύ καλά εμπεδωθεί στην αντίληψη των ανθρώπων ως κομμάτια μετάλλου τα οποία είχαν την αξία που του είχε προσδώσει η αγορά. Μία δραχμή δηλαδή αποτελούνταν από μέταλλο αξίας μιας δραχμής, και ένας οβολός είχε μέταλλο αξίας ενός οβολού κτλ.
Η αρχική χρήση του χαρτονομίσματος δεν γινόταν με τον ίδιο τρόπο που γίνονταν οι συναλλαγές με τα μεταλλικά νομίσματα.
