Zaproponowany przez René Le Forta (1869–1951) w 1901 roku podział złamań struktur kostnych masywu szczękowo-sitowego jest wciąż w użyciu. Le Fort wyodrębnił trzy typy złamań, nazwane później od jego nazwiska:
złamanie typu Le Fort I: oderwanie wyrostka zębodołowego i podniebienia od szczęki;
linia złamania biegnie poziomo przez brzeg dna jamy nosowej, zachyłek zębodołowy zatoki szczękowej aż do guza szczęki (który może się odłamać od wyrostka skrzydłowatego lub odłamać razem z jego dolną częścią), odłamuje się blaszka pionowa kości podniebiennej od jej blaszki poziomej, przy obustronnym złamaniu typu Le Fort I łamie się też przegroda nosa zaraz nad dnem jamy nosowej;
przyczyną jest uraz działający poziomo do tyłu na szczękę na poziomie wargi górnej;
złamanie typu Le Fort II: oderwanie szczęki od pozostałej części twarzoczaszki, wgniecenie środkowego piętra twarzy z uszkodzeniem sitowia, oczodołu i dróg łzowych;
złamanie przebiega przez nasadę nosa (szew czołowo-nosowy, szew czołowo-szczękowy), oczodół (przyśrodkowa ściana, kość łzowa, szczelina oczodołowa dolna, dolny brzeg) i kości szczęk (okolica szwu jarzmowo-szczękowego, przednia ściana, dalej skośnie w kierunku guza szczęki, przecinając grzebień jarzmowo-zębodołowy) aż do wyrostków skrzydłowatych kości klinowej;
przyczyną jest siła działająca na okolicę kości szczęk od przodu i góry do tyłu i dołu;
złamanie typu Le Fort III: oderwanie twarzoczaszki od podstawy czaszki ze złamaniem podstawy czaszki (przedniego dołu);
złamanie przebiega przez nasadę nosa (szew czołowo-nosowy, szew czołowo-szczękowy), oczodół (przyśrodkowa ściana, kość łzowa, szczelina oczodołowa dolna, boczna ściana) i szew jarzmowo-czołowy powodując odłamanie również kości jarzmowej i wyrostków skrzydłowatych kości klinowej;
przyczyna jest podobna jak w złamaniu Le Fort II ale działająca na większą okolicę i z większą siłą.
Pacjent skarży się na bóle w obrębie dolnej części szczęki i przylegających do niej tkanek miękkich, trudności w zwarciu zębów, drętwienie zębów górnych, krwawienie z nosa.
Stwierdza się:
wydłużenie odcinka nosowo-bródkowego twarzy
obrzęk tkanek miękkich wzdłuż szczeliny złamania
zaburzenia w zwarciu zębów (zgryz otwarty, zgryz krzyżowy)
krwawienie z nosa lub skrzepy krwi w przewodach nosowych.Ból uciskowy stwierdza się w miejscu przebiegu szczeliny złamania a zwłaszcza w obrębie guza szczęki. Można też wywołać dotkliwy ból uciskając na wyrostek haczykowaty kości podniebiennej - objaw Guerina. Ponadto stwierdza się ruchomość odłamu kostnego, a niekiedy można wyczuć uskoki kostne w obrębie grzebieni zębodołowo-jarzmowych.
Występują nasilone pourazowe odczyny tkanek miękkich, znaczne zaburzenia czynnościowe i anatomiczne. Pacjent skarży się na bóle samoistne i dotykowe, krwawienie z nosa, trudności w zwieraniu szczęk, oddychaniu przez nos oraz przyjmowaniu pokarmów, zaburzenia czucia w zakresie II gałęzi nerwu trójdzielnego a niekiedy zaburzenia wzroku.
W badaniu klinicznym stwierdza się:
wydłużenie odcinka nosowego twarzy
rozległy obrzęk w okolicy nasady nosa, powiek, w okolicach podoczodołowych i jarzmowych
wylewy podskórne
wylewy podspojówkowe
krwawienie z nosa lub skrzepy krwi w przewodach nosowych
zaburzenia w zwarciu zębów
zaleganie świeżej krwi lub skrzepów krwi w jamie ustnej
obecność krwi na tylnej ścianie gardła.Podczas badania należy zwrócić szczególna uwagę na treść płynną wyciekającą z nosa - możliwość przeoczenia złamania podstawy czaszki.
